The aviationweek in Zarren in 1911. |
|
|
The plane comes back from a flight. Photo & translation from Jos Demaree |
|
Reeds vóór Wereldoorlog 1 maakte Zarren kennis met het vliegwezen in zijn pioniersfase. In 1911 werd er namelijk een vliegweek
ingericht. De pastorale stilte van Zarren, die maar gestoord werd door het geratel van een voorbijrijdende trein, of op gekende uren door
de dampstoten van een locomotief die aanzet, zou voor het eerst gestoord worden door het geronk van een vliegtuig.
Already before World War 1, the village Zarren in West-Flanders (Belgium) made acquaintance with' flying machines' in their pioneer phase by the organization of an aviationweek. The pastoral silence of Zarren, only disturbed by the noise of a passing steam-train, would be disturbed for the first time by the noise of an areo-plane. Twee jonge mannen nemen in die tijd regelmatig dezelfde trein vanuit het spoorwegstation Zarren voor een stukje samenreis naar Ghent. Het zijn Jerome Deboutte (1883-1950), oudste zoon van Burgemeester Alfons Deboutte, die toen studeerde voor architect aan het St.-Lucas Instituut te Ghent en een zekere André Denduyver, boerenzoon uit Werken, die chauffeur is van de sportauto van de jonge, gefortuneerde Graaf d'Oultrement uit Ghent. At this time, two young men regularly took the train to Ghent at the small station of Zarren. It were Jerome Deboutte (1883-1950), eldest son of mayor Alfons Deboutte, student in architecture in Ghent an a certain André Denduyver, a farmer's son from the nearby village Werken. He was chauffeur of the sportscar of the young count d'Oultrement from Ghent. Op zekere dag vraagt d'Oultrement aan zijn chauffeur : "Moest ik nu een vliegmachine kopen, zou je daarmee durven vliegen?". Het antwoord van allesdurver Denduyver is "Ja", zonder enige aarzeling. Hierop bestelt d'Oultremont een tweedekker Farman-vliegtuig en Denduyver leert vliegen en behaalt zelfs het brevet van burgerlijk piloot op 16 september 1911met brevetnummer 43. De investering moet opbrengen en vliegweken worden georganiseerd. Roekeloos demonstreert piloot Denduyver zijn vliegkunsten. One day, d'Oultrement asked his chauffeur :" If I'd buy a aero-plane, would you dare to fly with it ?". The answer of Denduyver was "Yes" without hesitation. And d'Oultremont bought a Farman biplane and Denduyver learned flying. He got his brevet of civil aviator on September 16, 1911 with license- number 43. The investment must result in profit, and aviationweeks are planned. Jerome Deboutte is bij deze verhalen gefascineerd. Als graaf d'Oultremont in menige streek van het land zijn vliegtuigdemonstraties organiseert, dan moet dat ook lukken te Zarren. De ligging is gunstig : de Broeken tussen Zarren en Werken met zijn uitgestrekte weiden, zonder bomen of andere hoge beplantingen, vormen voor het opstijgen en landen geen enkele belemmering. En bovenal, het is de geboortestreek van Denduyver. Het projekt wordt aan de jonge graaf voorgelegd en goedgekeurd. Jerome Deboutte is fascinated by these stories. If count d'Oultrement organizes aviation-weeks all over the country, then this must succeed in Zarren also. The situation is fine : the "Broeken" between Zarren en Werken, these are flat meadows without trees or buildings, are perfect because there aren't any obstacles for the plane to land or rise. And it is the home of Denduyver. The project is proposed to the count and accepted. Te Zarren wordt een Comité samengesteld. Burgemeester Alfons Deboutte is verantwoordelijk voor de algemene orde, politie r eglementen enz .... Zijn oudste zoon Jerome Deboutte, zal instaan voor de infrastructuur : het uitkiezen en pachten van een passend stuk weidegrond, het optrekken met waterdichte bachestof van een bergplaats, groot genoeg om het vliegtuig eronder te stallen, en ten slotte het afbakenen van het terrein met verpakkingsweefsel, dat meteen ook het vliegtuig en het grondgebeuren aan het oog van niet- betalenden moet onttrekken. Brouwer Jozef Knockaert zal zorgen voor de levering van het bier en alles wat erbij behoort. |
 |
|
General view of the "airport" in Zarren 1911. Photo & translation from Jos Demaree |
|
In Zarren, a committee is organized. Mayor Alfons Deboutte is responsable for the general order, police-rules etc. His eldest son
Jerome Deboutte takes care of the infrastructure : searching for and reinting a suitable meadow, building a water-proof hangar for the
plane, building a fence to keep the audience safe and a fence which prevents the non-paying spectators from viewing the spectacle.
Brewer Jozef Knockaert furnishes the beer and other drinks for the event.
De datum is vastgelegd en wordt bekend gemaakt met de kleine middelen waarover men toen beschikte : affichettes, weken vooraf rondgedragen en aangebracht op de bierwagens van Knockaert en de wagen van voerman Leon Goderis. The date is set and is publicized by all means which are available at the time : flyers, attached to the brewery wagons of Knockaert and on the horsecar of the local transporter, Leon Goderis. Is het weer gunstig dan zal de aankomst geschieden op een maandagmorgen. En het weer is gunstig. Geheel Zarren ligt op de loer. Plotseling hoort men een vreemd, nog nooit gehoord gedruis komende uit de lucht… Uit de morgennevel verschijnt het vliegtuig. Op een 100-tal meter hoogte cirkelt Denduyver enkele malen boven en rond de kerktoren, en daalt tenslotte neer op het voorbereide landingsterrein. Hij was opgestegen ergens in Oost-Vlaanderen. Naar Zarren heeft hij de weg gevolgd van de glimmende spoorrails van de spoorweg Deinze-Tielt-Lichtervelde-Kortemark-Zarren. Het zijn eerst de Zarrenaars en Werkenaars zelf die het schouwspel mogen meemaken. Zelfs de boeren laten hun werk staan en komen plaatsewaarts afgedrendeld, en dan nog een stapje verder naar de Broeken : nieuwsgierig, achterdochtig, verbijsterd. |
 |
|
Aviationweek in Zarren 1911. Denduyver flies above Zarren. Photo & translation from Jos Demaree |
|
The weather is fine and the arrival of the plane is to be on Monday morning. All of Zarren is waiting and suddenly, one hears a sound
in the air. Out of the morning mist, the plane is seen. Denduyver flies some circles around the church-tower and makes a landing in the
prepared landing-zone. He started somewhere in East-Flanders and followed the glittering trainrails of the railway Deinze-
Tielt-Lichtervelde-Kortemark towards Zarren.
First of all, the inhabitants of Zarren en Werken can attend the spectacle. Even farmers stop with their work on the land and come visiting the event. Everyone is curious and astonished. Die eerste aankomstdag is echter nog maar een klein begin. Het weer blijft gunstig, en de volgende dagen komt er volk in groeiende drommen toegestroomd, per trein, met de "sieze", met allerhande voertuigen, of ook van uren ver te voet. Dergelijke volkstoeloop had Zarren tot dan toe nog nooit meegemaakt. Het entreegeld stroomt binnen. Het grootste aantal heeft zijn belegde boterhammen meegebracht, maar bier wordt ter plaatse aangekocht. De oude-bruinen van brouwer Knockaert vloeit rijkelijk om de honderden dorstige kelen te lessen. The first day is only the beginning. The weather is fine and on the following days, huge masses of people arrive by train, on foot, sometimes hours away, some by bike, etc. Such an crowd had never been seen in Zarren up to that time. The entrance money pours in quickly. Most of the people brought their food with them, but drinks are purchased at site. The "old-brune" of brewer Knockaert is consumed copiously. 's Voormiddags is het kijken dichtbij het vliegtuig. 's Namiddags is het opstijgen en vliegen, echter niet elke namiddag want het weer moet meewillen. Er mag namelijk geen wind blazen of dreigen. Piloot Denduyver is volledig in leder uitgerust : lederen hoofddeksel en sluitende stofbril, lederen broek en vest, sluitende lederen laarzen. Tijdens zijn vluchten zwenkt het vliegtuig richting Zarren dorpplaats, cirkelt enkele malen rond boven de kerktoren zoals het gebeurde bij zijn eerste aankomst, hernieuwt nog eens zijn vlucht boven de gemeentekom, zwenkt terug naar de landingsplaats, passeert boven het volk dat zich neerhurkt van schrik en landt ten slotte. |
 |
|
Aviationweek in Zarren 1911. Denduyver tries out his plane. Photo & translation from Jos Demaree |
 |
|
Denduyver maakt voorbereidsels voor het te vliegen. Aviationweek in Zarren 1911. Denduyver makes preparations for his flight. Photo & translation from Jos Demaree |
|
In the morning, people can observe the plane from closeup, in the afternoon Denduyver demonstrated his skill. Sometimes, there was too
much wind for a demonstration. Pilot Denduyver was well-equipped : leather hat, anti-dust-goggles, leather trousers, jacket and boots.
During his demonstration, he flew towards the church of Zarren, around which he circled several times, as on his day of arrival. He
returned to the landing-area, flew above the frightened audience and finally landed.
Dit zijn de gloriedagen van Zarren. Het was een echt volksfeest en iedereen was tevreden. Graaf d'Oultremont en vlieger Denduyver zijn diep gelukkig, want het geheel is zonder hapering verlopen. Burgemeester Alfons Deboutte is bijzonder tevreden, want alles gebeurde rimpeloos, zonder ordestoring, zonder braspartijen, zonder dat veldwachter of gendarmerie moesten tussenkomen en Jerome Deboutte heeft er een mooie stuiver aan verdiend. Alle medewerkers, bouwlieden, grondpersoneel, nachtwakers kan hij flink vergoeden, en voor zich zelf genoeg overhouden voor zijn aanstaande huwelijksreis, waarvan hij anders maar had kunnen dromen. Brouwer Knockaert is in de wolken : onophoudend heeft de kas gerinkeld. Een dergelijke bierverkoop heeft geen enkele bierbrouwer in de Provincie ooit gekend. |
 |
|
Aviationweek in Zarren 1911. Denduyver leaves the runway. Photo & translation from Jos Demaree |
|
These were the glory days of Zarren. It was a real peoples-fair and everyone was satisfied : the count d'Oultremont and pilot Denduyver
were very happy because no accidents had occurred. Mayer Deboutte was very pleased, because nothing happened that could disturb
the common order (no fightings, no irrigularities , no police interventions, etc). Jerome Deboutte earned a lot of money and could afford
his honeymoon of which he had dreamt. Brewer Knockaert's cashregister tinkled continuously, he had never before experienced such a
beer-sale.
Graaf d'Oultremont werd tijdens WO-1 in het Camp d'Auvours in het Franse Paraigne l'Evéque opleider van Belgische frontsoldaten. Zijn vader was trouwens Generaal. André Denduyver is met het vliegtuig op het schip naar Amerika getrokken. Graaf en vlieger zouden in U.S.A. evenveel dollars oprapen als hier franken. Echter ginder moeten vlieger en vliegtuig ergens verongelukt zijn. De omstandigheden waarin zijn echter niet gekend. André Denduyver left Belgium for America. The Count and the pilot earned a lot of money in the states, as they had done in Belgiam. But there, Denduyver crashed his plane and probably died, because nothing was heard of him again. Count d'Oultremont, who went to the States also, returned to Belgium. During World War 1, he became a teacher at the Belgian military camp in Auvours in France. His father was a general. Naar tekst uit 1989 opgesteld door Albert Deboutte uit Roeselare (Zarren 1905-Roeselare 1990), jongste zoon van burgemeester Alfons Deboutte Text written in 1989 bu Albert Deboutte (Zarren 1905-Roeselare 1990), youngest son of mayor Alfons Deboutte In de Gazette van Brugge, een krantje dat 2 maal per week verscheen en dat zowel Brugs, provinciaal, Belgisch en internationaal nieuws en sportnieuws in een notedop bracht, werd nogal veel aandacht besteed aan toen ingerichte vliegweken en vliegwedstrijden. We vinden er in de krantjes van 1911 4 artikels met betrekking tot Denduyver of de vliegweek te Zarren, die we hier intergraal overnemen : The "Gazette van Brugge" was a newspaper that appeared 2 times a week and brought brief news of Brugge (capital of the province of West-Vlaanderen), of the province, Belgium and even international news. It payed a lot of attention to aviationweeks and aviationraces. We found in 4 newspapers of 1911 articles about Denduyver or the aviationweek in Zarren. Nr 77, woensdag 28/6/1911 : "Vliegweek te Thielt" (in de rubriek "Vliegen" in het sportnieuws) : Men weet dat de vliegweek, welke met Sinksenkermist te Thielt moet gehouden worden, tegenslag gehad heeft. Er wordt nu eene nieuwe vliegweek ingericht, die morgen Sint-Pietersdag (29 juni) zal beginnen en die, hoopt men, beter zal lukken. Vlieger Denduyver die er zijn meedewerking aan beloofd heeft, heeft maandag reeds, om 7 ure 's avonds, met een tweedekker eene vlucht gedaan vanuit het plein van M. Loontjes. Hij heeft omtrent een kwart uurs gevlogen op eene hoogte van 70 meters ; hij vloog 2 maal naar de stad en daalde in gestrekte vlucht neer. Het publiek heeft hem geestdriftig toegejuicht. Nr 77, Wednesday 28 june 1911 : "Aviationweek in Thielt" (in the sportsnews of the newspaper) : Everybody knows that the aviationweek, which would have been held on Whit Sunday in Thielt, has had bad luck. Now, a new aviationweek is organized that will start tomorrow on Saint-Petersday (29 June) and that, as one hopes, will be successful this time. Pilot Denduyver who promised to attend, already made a flight with his biplane from Mr. Loontjes' field at 7 o' clock in the evening . He had been flying for about a quarter of an hour at a height of 70 meters; he flew twice to the city and then he landed straight down. The audience applauded enthusiastically. Nr 81, zaterdag 8/7/1911 : in de rubriek "Vliegen" in het sportnieuws :. De vlieger Al. Denduyver, die zoo knap gevlogen heeft te Thielt, zal van 9 tot 16 juli eene vliegweek houden te Zarren, in het plein bij de statie. Nr 81, Saturday 8 july 1911 : in the sportsnews, under "Vliegen" The aviator Al. Denduyver, who flew so well at Thielt, will hold an aviationweek in Zarren from July 9 to 16, from the field near the station. Nr 82-83, maandag-woensdag 10-12/7/1911 : "Men schrijft ons uit Zarren" : Men klapt van niets anders dan van vliegen. Albert Denduyver van Wercken is hier zaterdagnuchtend (8/7/1911) in Brouckens wêe geland op nen tweedekker, dat is een groote vliegmachiene met 2 koppels vlerken. Hij kwam gevlogen van Poperinghe (Abeele) waar hij vrijdagavond nêer gedaald was komende van Thielt, en misleid lijk hij was door de duisternissen. Zondag 9, niettegenstaande de fellen wind van 10 meters per seconde, heeft hij eene schoone vlucht gedaan boven Wercken en Zarren. Ge zoudt dat moeten zien als hij opgaat : 't is daar een stinkersmachiene aan vanachter, en dat is zoeven, zoeven en dan de machiene, loopen, loopen lijke 'n leeuwerke, maar een groote met 'n langen steert, en dan opgaan, hooger, hooger stijgen, en weggaan en wêerkeeren en draaien om eindelijk nêere te komen lijk 'n duive die thuis komt van Vrankrijk. En volk te Zarren, volk : van aan Kamiel Parcqs tot aan Wercken, 't was een tafel van hoofden ! Eere dus aan den voorzitter van 't comiteit, Camiel Jacques, die Albert uitgenoodigd heeft. |
 |
|
Aviationweek in Zarren 1911. The comittee. Photo & translation from Jos Demaree |
|
Nr 82-83, Monday-Wednesday 10-12 July 1911 : "One reports from Zarren" :
Everybody talks about nothing but flying. Albert Denduyver from Wercken landed here on Saturday morning (8 July) in the meadow of Broucke with his biplane, a large aeroplane with two wings. He came from Poperinghe (Abeele). where he had landed on Friday evening, coming from Thielt, but confused as he was by the oncoming darkness. Sunday the 9th, in spite of the strong wind of 10 meter/sec, he made a beautiful flight above Wercken en Zarren. One should have seen it when he rose into the air : a smelly engine behind, with a lot of noise and wind, and then running, running like a lion, but one with a large tail, and then rising, higher and higher, and going further and returning and finally touching down like a pigeon that comes home from France. And crowds of people were in Zarren. The road from Kamiel Parcq's to Wercken was like a sea of heads ! Congratulations to the president of the committee, Camiel Jacques, who had invited Albert. Nr 85, maandag 17/7/1911 : "Te Zarren" (in de rubriek "Vliegen" in het sportnieuws) : De vlieger Denduyver heeft vrijdag te Zarren verscheidene schoone vluchten afgelegd. In den voormiddag vloog hij 30 kilometers ver in den omtrek; in den namiddag legde Denduyver nog twee prachtige vluchten af. Nr 85, Monday 17 july 1911 : "At Zarren" (in the sportsnews, under "Vliegen") The flyer Denduyver made several nice flights last Friday. In the morning, he flew 30 kilometers around the area, in the afternoon, he made two more beautiful flights. In het tijdschrift "'t Werkenaartje" van april 1982 (jg 3 nr 1) staat er een verslag van Werkenaar Jules Casteleyn (°1896-+?), ooggetuige van de Vliegweek te Zarren : De zomer van 't jaar 1911 was zeer warm. Er ging eenen vlieger landen bachten 't bosje waar de weduwe van Georges Ledeyne nu woont. Dat was iets te zeggen. De mensen hadden nog nooit een vlieger gezien en 't was dan nog een Werkenaar die vloog, Denduyver namelijk, een velomaker die in Antwerpen had leren vliegen. Om zeker niets te missen hebben de boer (Kamiel Haverbeke) waar ik in dienst was, en ik die nacht voordien in de weide geslapen. Te vijven (in de morgen) kwam Denduyver afgevlogen. Hij had bijna de haan van de kerktoren mee. We waren er de eersten bij als hij landde in de Broek. 't Was zondag en er was veel volk op de been. 't Groot volk moest ½ fr betalen om 't vliegmachien te bekijken en de jongens een dikken (10 ct). 's Achternoens is Denduyver weggevlogen met "Mieltje" zijn broer. Jules Casteleyn (°1896-+?), inhabitant of Werken, was a witness to the Vliegweek in 1911 in Zarren and wrote this story in the trienniel magazine "'t Werkenaartje", April 1982 (yr 3, nr 1) : The summer of 1911 was very warm. An aeroplane had come down behind the little wood where nowadays, (in 1982), the widow of Georges Ledeyne lives. What a spectacle! The people had never seen a flying machine before and it was an inhabitant of Werken who was the pilot. He was a bikemaker who had learned to fly in Antwerp. To be sure not to miss anything, farmer Kamiel Haverbeke, who I worked for, and I had spent the previous night in the meadow in the open air. At 5 o' clock, Denduyver came flying in. He almost hit the cock weathervane on the churchtower . We were the first ones there when he landed in the brook (Broek). It was on a Sunday and there were a lot of people. Adults had to pay ½ fr to watch the machine from closeup, children 10 ct. In the afternoon, Denduyver flew away with his brother Mieltje . Op een fotokaart (met daarop het vliegtuig) geschreven door de Zarrense molenaarsfamilie Wullepit naar zoon Arthur, soldaat 3de linie-regiment 2/2 in het kamp van Beverlo, met poststempel 18.VII.1911 staat volgende tekst : Zaterdag (15/7/1911) hebben wij goed uw postkaart ontvangen en zijn er tevreden over. Gisteren hebben wij nogmaals naar de vliegmachien geweest, er was veel volk. Zij heeft 2 schoone vluchten gedaan. Vrijdag ook en de andere dagen niet. Moeder heeft gisteren ook geweest. On a picture postcard (with the plane on the front side), written from the Wullepit-family, (windmillers in Zarren), to their son Arthur, who at that time was soldier in the 3the linie-regiment 2/2 in the camp of Beverlo, with postmark 18.VII.1911, we read the following text : Saturday 15/7/1911), we received your postcard and are happy with it. Yesterday, we went watching the aeroplane for the second time. There were a lot of people. It made two beautiful flights. Friday too, but not the other days. Mother went too, yesterday. In het tijdschrift "Biekorf' van 1961 blz 185 is er ook een verwijzing naar Denduyver : "Eerste vliegsport in W-Vlaanderen" door J.Desmet Eind september 1911 vloog de Zwevezelenaar Victor Dejonckheere te Zwevezele op een ééndekker in een vliegmeeting, samen met Denduyver op een tweezitter. Deze laatste ondernam enkele vluchten met een passagier. In the magazine "Biekorf" of 1961 pg 185, we also read something about Denduyver : "First flying-sports in West-Flanders" by J. Desmet. Near the end of September 1911, Victor Dejonckheere of Zwevezele flew in a two-seater monoplane at a meeting, with Denduyver. The latter made a few flights with a passenger. |
|